Program składa się z dwóch części:

– dotyczącej orientacyjnej oceny artykulacji (przesiewowe badanie wymowy)
– wspierającej terapię logopedyczną – gier logopedycznych.

W ramach badania przesiewowego ocenie podlegają dysfunkcje i parafunkcje (cz. A), sprawność narządów artykulacyjnych (cz. B) i artykulacja (cz. C).

W części A zadaniem dorosłego jest udzielić odpowiedzi na pytania dotyczące czynności ważnych dla rozwoju mowy takich jak: sposób oddychania, przyjmowania pokarmów czy szkodliwych nawyków np. obgryzania paznokci.

W części B każdej grupie wiekowej przyporządkowane zostały ćwiczenia narządów artykulacyjnych. W programie zamieszczono jednowymiarowe animacje (filmiki). Dorosły wraz z dzieckiem słyszy i ogląda w jaki sposób należy wykonać dane ćwiczenie. Następnie dziecko ma za zadanie je wykonać, a dorosły decyduje i zaznacza czy zostało ono wykonane poprawnie czy też nie.

Ostatni blok w tej części to ocena artykulacji (cz. C). Każdej grupie wiekowej przypisano specjalnie opracowaną listę wyrazów. Na ekranie wyświetla się obrazek i dziecko słyszy głos lektora – „Powiedz co to jest”. Odpowiada nazywając dany przedmiot i co ważne jego odpowiedź musi być nagrana. Program automatycznie w oparciu o bazę zebranych nagrań-próbek wypowiedzi dziecięcych – klasyfikuje ją jako poprawną lub błędną. Baza próbek wypowiedzi dziecięcych tworzona była poprzez nagrywanie dzieci w wieku przedszkolnym. Wszystkie te dzieci były po diagnozie logopedycznej.

Podkreślić należy, że orientacyjna ocena artykulacji to przesiewowa, skrinningowa ocena wymowy, która:

• uwzględnia realizacje fonemów w wyrazach – bez realizacji danego fonemu w izolacji i sylabie,
• opiera się na nazywaniu obrazków bez mowy spontanicznej i powtarzania,
• polega na metodzie słuchowej, a nie słuchowo-wzrokowo-dotykowo-eksperymentalnej, której może dokonać TYLKO logopeda (tabela nr 1).

Tabela nr 1  Najważniejsze drogi badania poszczególnych kategorii cech fonetycznych (za. D. Plutą- Wojciechowską)[1]

Kategoria badania	Metoda badania logopedycznego
	SŁUCH	WZROK	DOTYK	rodzaj eksperymentu
Lokacja	X	X	X	–
Modalność	X	X	–	pr. badająca kierunek przepływu powietrza podczas artykulacji głosek dentalizowanych szczelinowych
Rezonansowość	X	–	X	pr. Czermaka (pr. Gutzmana i pr. Sprawdzająca ewentualne drżenie kości nosa podczas artykulacji samogłosek ustnych dot. badania rezonansu z użyciem samogłosek)
Sonantyczność	X	–	X	–

Podsumowując:

• program nie określa, który fonem jest realizowany nienormatywnie,
• program nie dostarcza informacji o rozległości zaburzenia,
• program nie określa przyczyn występowania nienormatywnych cech przy realizacji danego fonemu lub fonemów,
• program podpowiada rodzicowi konieczność konsultacji logopedycznej.

Część druga programu ma na celu uatrakcyjnić terapię logopedyczną, aby jednak właściwie z niej korzystać to logopeda musi wskazać rodzicowi, do której części ma sięgnąć. Gry logopedyczne bowiem oparte są na konieczności wybrania do ćwiczeń:

• głoski
• etapu terapii – sylaby, wyrazy, wyrażenia
• pozycji wokalicznej ćwiczonej głoski
• scenariusza gry.

 

---

Bibliografia:

[1] D. Pluta-Wojciechowska, Analityczno-fonetyczna metoda oceny realizacji fonemów, w: M. Kurkowska, E. Wolańska (red.), Metody i narzędzia diagnostyczne w logopedii. Z prac TKL, tom 12, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa,  2015, s. 73